Wat is geld
De vraag, "Wat is geld?" is een goede vraag. Het is een mooie onderzoeksvraag. Je weet zeker dat als je het antwoord vindt, ben je de enige en eerste. Deze vraag is niet nieuw of origineel, omdat er sinds het geld is uitgevonden al veel over het geld geschreven is en er zijn al vele vragen over gesteld, die tot de dag van vandaag nog onbeantwoord zijn.
Het is aannemelijk dat het idee geld, een antwoord/oplossing is op een vraag van een belanghebbende. Die vraag en het antwoord vormt een historisch moment in de geschiedenis. Uit munt onderzoek blijkt dat de Starter in het derde kwart van de 7e eeuw v.Chr., waarschijnlijk in Lydië, werd gebruikt voor het aanmunten van munten van elektrum. De numismatiek is de wetenschappelijke studie van munten, maar wat zeggen munten over het idee geld? Een munt kan geld zijn, maar geld is niet een munt. Een munt is een antwoord op het idee geld.
Om het geld te begrijpen is het van belang te starten op het moment dat er nog geen geld bestand. Er zijn een aantal hypotheses waarvan het goed is kennis van te nemen.
Inhoud
Geld hypotheses
De tijd dat er geen geld was.
daarvoor kunnen ons richten op de 7e eeuw v.Chr. Het is aannemelijk dat toen het geld nog niet bestond. Wel is aannemelijk dat het spijkerschrift bestond. Dat schrift is ontwikkeld in het 4e millennium v.Chr. De cijfer symbolen kennen we vanaf de 5e eeuw v.Chr.
Het was de tijd van de grote uitvindingen. Ontdekkingen waar we vandaag de dag nog gebruik van maken en zo vanzelf sprekend vinden dat we denken dat altijd al bestaan heeft. Opmerkelijk is dat we relatief heel weinig weten van de grote en belangrijke ontdekking van het geld. We dienen ons te realiseren dat geld net als taal en wiskunde een menselijke creatie is. We denken te weten waarom taal en wiskunde zijn ontwikkeld, maar waarom is het geld bedacht en heeft het zich zo kunnen ontwikkelen?
Hypothese
De prehistorische mens leefde van de jacht en de prehistorische landbouw. De mens is een sociaal die er gezamenlijk op uit trokken om te jagen. Op een gegeven moment ontstond de vraag: Hoe kunnen ze duidelijk maken hoeveel grote beesten ze gedood hadden aan de achterblijvende groep. Van zo'n groot beest nam men een klein stukje mee als bewijs om de groep te informeren en te mobiliceren om samen op te trekken.
In de oogst tijd komt er overvloed van het land. De vraag is hoe kun je de omvang van je buit of oogst delen met anderen. Door op het idee te komen door elk gevangen beest voor te stellen door een ander klein voorwerp b.v een steentje. Zo kon de jager/landbouwer aan de groep, dorpelingen, de koning en de goden een hoeveelheid tonen, zonder met de buit te hoeven slepen. Want het slepen met de buit kan moeilijk en gevaarlijk zijn om de dode beesten of het graan naar het kasteel of kerk te slepen.
Kleine voorwerpen gebruiken om grote objecten en hoeveelheden voor te stellen is geniale door z'n eenvoud. Er ontstonden voorwerpen met met aan de ene kant een korenschoof en aan de andere kant een beeltenis. Geheel passend binnen een eenvoudige samenleving. Mensen leerde met symbolen omgaan en zo konden in de loop van honderden jaren, getallen zich ontwikkelen. De Romeinse cijfers zijn daar nog een mooi voorbeeld van. Met zo'n klein voorwerpen kon een koning een soort van administratie ontwikkelen.
Het gebruik van symbolen werd populair en daardoor steeds verder ontwikkeld. Kortom zoals het gaat met menselijke ideeën ze stoppen niet bij dat ene idee. Geef ze een bal en ze ontwikkelen honderden balspelletjes. Het idee om een relatie te leggen tussen de steentjes, schelpjes enz. en de buit/oogst, de objectieve werkelijkheid dus heeft zich kunnen ontwikkelen. Steentjes en schelpjes zijn een voorstelling van de werkelijkheid. Wel schelpjes, maar geen oogst maakt de schelpjes waardeloos.
Objecten die de objectieve werkelijkheid presenteren hebben verschillende namen gekregen. Vaak de naam van de vorst, maar overal zijn we het gaan kennen als geld, om het bijzondere van zo'n object aan te geven. Als de objectieve werkelijkheid waarmee het object geld is verbonden er niet is dan verliest dat object, dat als geld is gekenmerkt z'n betekenis. Wat hebben koningen aan schelpjes als ze niet een oogst voorstellen, of aan manschappen als ze geen mensen voorstellen.
Als we het over geld hebben dan hebben we het vaak over de waarde van het geld.
De Waarde van geld
Voorbeelden
We kunnen de waarde van het geld als volgt omschrijven: Waarde is een objectief getal dat betekenis geeft aan een grootheid.
Elke grootheid bestaat uit een naam, een waarde (= objectief getal) en een eenheid.
Voorbeeld uit de natuurkunde: De grootheid lengte
- Lengte heeft de naam meter met symbool m
- De eenheid voor de lengte is gelijk aan de afstand die het licht in vacuüm aflegt in een tijdsinterval van 1/299 792 458 seconde.
- De waarde ( het objectieve getal) voor lengte ontstaat door meting. (waarde = eenheid x grootheid)
De eenheid geeft betekenis aan het getal dat de waarde weergeeft.
Belangrijk! Waarde ontstaat door meting.
In de natuurkunde spreekt men van Eenheid. In de natuurkunde is de eenheid gekoppeld aan een natuurkundig verschijnsel, dat objectief is wast te stellen.
Dat is voor geld niet mogelijk, omdat geld geen natuurkundig verschijnsel is. Geld is een menselijk idee. Daarom spreekt men bij geld niet over een eenheid maar over een standaard.
De eerste standaard voor geld:
Het eerste bekende geld is de stater. De stater is een gewichtseenheid, die sinds de uitvinding van muntgeld in het derde kwart van de 7e eeuw v.Chr., waarschijnlijk in Lydië, werd gebruikt voor het aanmunten van munten van elektrum, een in de natuur voorkomende goud-zilver-koperlegering. De naam 'stater' betekent zoveel als wegend en toont daarmee de vroegste functie van munten als genormeerde gewichtseenheid aan. Een universeel vaststaand gewicht zoals dat tegenwoordig in de meeste landen gebruikelijk is, bestond in de oudheid niet. Maten en gewichten varieerden van streek tot streek; in sommige plaatsen werd voor de stater een gewichtseenheid van 14 gram gehanteerd, 17 gram is ook mogelijk. Later, vanaf de munthervorming van koning Kroisos werd circa 8,5 gram veel gebruikt.
We kunnen de oude Stater als volgt weergeven:
- Dat oude geld heeft de naam Stater met symbool Onbekend
- De Stater had als standaard (= Eenheid): Een gewichtseenheid van 14 gram, van elektrum.
- De waarde ( het objectieve getal) voor de Stator ontstaat door meting.
Waarde = objectief getal x standaard ==> 1 stater = 1 x 8,5 gr elektrum.
Na de Stater zijn er vele namen en standaarden voor geld vastgesteld. Bekend is de Mark dat sinds de middeleeuwen de naam voor diverse munteenheden, die allemaal waren afgeleid van de Germaanse gewichtseenheid mark. De Mark (Mk of ℳ, M in schuinschrift), ook wel als Goldmark aangeduid, was van 1871 tot 4 augustus 1914 de rekeneenheid en de munteenheid van het Duitse Keizerrijk. Het voor een derde door de gouden standaard gedekte geld kwam overeen met 0,358423 of 1000/2790 gram goud per Mark. Het papiergeld was tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in principe bij de Deutsche Bank tegen goud inwisselbaar.
Weetjes
- Amerika kreeg in het jaar 1900 een zuivere goudstandaard toen de Gold Standard wet werd aangenomen. De wet trad effectief buiten werking in 1933, toen president Franklin D. Roosevelt het bezit van goud per wet verbood en goud als direct betaalmiddel uit omloop verdween. Roosevelt liet al het goud confisqueren tegen een prijs van USD 21/ounce. Alleen sieraden waren uitgezonderd. Kort na de inbeslagname van het goud verhoogde Roosevelt de goudprijs naar USD 35/ounce. Hierdoor werd de dollar met 40% gedevalueerd. Deze waardedaling was een reactie op de valutaoorlog die Japan in 1931 begonnen was.
- In 1933 bij de conferentie van Londen kwam er een einde aan de internationale gouden standaard. Men ging naar het idee van een stabiliteitspact. Dit werd het Bretton Woods systeem.
- Het Bretton Woods akkoord werd gesloten in 1944 tussen 44 landen. Dit leidde tot de oprichting van de Wereldbank en het via de dollar invoeren van de goudstandaard. De waarde van alle nationale valuta werden gekoppeld aan de dollar en deze werd gekoppeld aan goud tegen een vaste pariteit. Het was gebaseerd op het vertrouwen van de wereld in de discipline van het Amerikaans monetaire beleid. Tijdens de Vietnamoorlog begon dit vertrouwen te wankelen toen Amerika maar dollars bleef bij drukken.
- Op 15 augustus 1971 beëindigde de toenmalige Amerikaanse President – Richard Nixon – het omwisselingsrecht omdat er te veel goud naar het buitenland verdween. Met het verdwijnen van deze indirecte goudkoppeling ontstond een mondiaal fiat-geldsysteem zonder enig disciplinerend extern anker. In 1971 hebben diverse landen de vaste koers ten opzichte van de dollar losgelaten. De regeringen gingen hun dollarvoorraden omzetten in goud en toen Engeland in 1971 drie miljard dollar in goud omzette sneuvelde het systeem. In 1973 hebben ook de Amerikanen de goudstandaard los gelaten.
- Het fiat-geldsysteem, Sinds 1971 is het mondiale geldsysteem ontkoppeld van de disciplinering van een extern schaars goed, zoals goud. Hierdoor is de geldschepping in de vorm van bancaire kredietverlening zo sterk toegenomen dat er nu sprake is van een finale schuldencrisis. Is de wereldeconomie is binnen dit fiat-geldsysteem aan het eind gekomen van een super-schulden-cyclus? is het mogelijk de nu ontstane monetaire dynamiek nog te temmen?
conclusie
- Geld ontstaat als het beest geschoten is, of de oogst was binnen gehaald. Want dan kan een object dat we geld noemen, gekoppeld worden aan een objectief meetbaar product. Het geld verdwijnt als de oogst op is.
- Het geld (=valuta) waar tegenwoordige overheden zich van bedienen, zou de naam geld eigenlijk niet mogen hebben, omdat het geen standaard (=eenheid) heeft. Waarde met de naam geld is normloos en daarmee een niets zeggend getal geworden.
- Als we de weetjes op ons laten inwerken dan blijkt dat vele valuta's tegenwoordig een getal is dat z'n bestaan ontleend aan de wet. Door het ontbreken van een eenheid/standaard is valuta niets meer dan een niets zeggend getal. Een getal waarmee de eigenaar van die valuta kan doen wat haar uitkomt.
Waar men in de natuurkunde er alles aan doet om een eenheid zo nauwkeurig mogelijk voor te stellen. Doet men met valuta het tegenovergestelde, men schaft de standaard af. Stel je voor, als elk land net als vroeger weer z'n eigen lengte gaat invoeren of de lengte aan de markt overlaat en dat daarmee de lengte per uur kan variëren en dat men op beurzen kan gokken of de lengte langer of korter wordt.
Voor- en nadelen van een standaard voor valuta
De verplichting om de omzetbaarheid naar de standaard, b.v goud te handhaven geeft een beperking aan overheden en banken om kredieten te verstrekken. tijdens de internationale gouden standaard werden landen verplicht om hun rekeningen in goud te betalen. Een land dat tekorten heeft ziet dan zijn goudvoorraad slinken en moet dus zijn geldvoorraad beperken.
Meningen over geld?
- Geld is enig object of enige toetsbare vermelding dat in een bepaald land of binnen een gegeven sociaal-economische context algemeen wordt aanvaard als betaling voor goederen en diensten en de terugbetaling van schulden. Als belangrijkste functies van geld onderscheidt men: ruilmiddel, rekeneenheid, oppotmiddel, vergoedingsmiddel (boete) en incidenteel ook als eenheid voor uitgestelde betalingen. bron
- Ja, geld is eigenlijk niks. Het eigenlijke geld is iets wat we met elkaar afspreken dat geld is, dus geld kan spiegeltjes zijn, dat kunnen kraaltjes zijn, het kunnen smakzoenen naar elkaar zijn, met alles waar we allemaal in geloven, dat dat heeft een bepaalde waarde. bron
- Geld is datgene wat binnen een samenleving algemeen wordt geaccepteerd als ruilmiddel, rekeneenheid en vermogensobject (dat laatste wordt ook wel aangeduid als oppotmiddel). (p 13) bron
- Uiteindelijk is geld, ongeacht de verschijningsvorm, boven alles een afspraak, een belofte van algemene acceptatie binnen een samenleving (p. 15). bron
- Zolang het vertrouwen (fiducie) in algemene acceptatie er is, heeft geld waarde. Daarom wordt dat geld aangeduid als fiduciair geld. (p.15) bron
- Bovenal is geld een afspraak. Ruim 300 jaar voor Christus schreef Aristoteles annotatie het ook:
(…) het heeft dan ook de naam ‘geld’(nomisma), omdat het door afspraak (nomos) en niet van nature bestaat, en het ligt in onze macht het te veranderen en onbruikbaar te maken.
De afspraak doet geld bestaan. bron
- Geld is een instrument dat door mensen is bedacht om het uitwisselen van goederen of diensten gemakkelijker te maken. Dit instrument kan verschillende vormen hebben. De vandaag meest gebruikte vormen zijn munten, biljetten of elektronische informatie opgeslagen in een computersysteem. Geld vertegenwoordigt een afspraak tussen de gever en de ontvanger van het geld dat de gever iets van waarde aan de ontvanger verschuldigd is. Doordat in de wet is vastgelegd dat iedereen geld als betaalmiddel moet accepteren, kan de ontvanger deze schuld ook bij een andere persoon dan de gever opeisen.
- Het is een oud gezegde: tijd is geld.
Geld en valuta zijn niet gelijk aan elkaar. Het zijn verschillende grootheden. De vraag; Wat is geld? Is een zeer goede vraag. Om de waarde van een vast te stellen hanteren we weer de formule, wat neerkomt op de waarde van een valuta = (de definitie voor die valuta) x (een objectief getal). Bij gebrek aan een consensus over de definitie voor een valuta blijft de waarde van een valuta subjectief. Je kunt wel zeggen dat je 10 eenheden van een valuta hebt maar, dat zegt niets over de waarde van die valuta.
Bij het vaststellen van waarde draait het om consensus over een definitie.
Zonder een definitie waar consensus over bestaat is de waarde niet objectief vast te stellen.
- chartalisme bron
