Rendementsdenken
Rendementsdenken is het herleiding van ons handelen tot een economische kwestie. Het rendementsdenken is doorgedrongen tot tot de haarvaten van onze samenleving.
Rendement is de opbrengst of winst van een door iemand gedane investering. Er is rendement behaald als de opbrengst of winst groter dan de gemaakte kosten. Dit heeft niet alleen betrekking op geldelijk rendement. Meer algemeen betekent rendement dat de output groter is dan de input. Het lijkt logisch en volstrekt in lijn met ons economisch denken. Elke dag een beetje beter worden. Wat is daar mis mee?
Rendement is een lineair proces. Het verondersteld dat een beweging tot in het oneindige doorloopt. De vraag is hoe realistisch dat is voor natuurlijke processen. De meest natuurlijke processen zijn cyclisch. Denk aan eb en vloed, dag en nacht en de jaargetijden. De mens heeft een bio ritme. Er zijn mensen die denken dat ze zichzelf altijd kunnen verbeteren, maar er komt een dag dat er een bril moet komen, een hoortoestel en loophulpmiddelen, onze fysiek kracht neemt af en ons alleen maar kunnen verweren in een minder snelle aftakeling. Het leven zet de rem op onze "eindeloze" groei en geeft daarmee jong talent een kans.
Volgens promovendus Frits Simon: Rendementsdenken werkt als een lintworm: die voedt zich op jouw energie en wordt steeds groter. Zo slokt ook het optimaliseren van de organisatie steeds meer energie op. Je komt terecht in allerlei afrekengesprekken en praat niet meer over wat er werkelijk toe doet. Je schiet dan elke keer weer tekort, want de werkelijkheid ontwikkelt zich altijd anders dan je verwacht.”
De werkelijkheid gedraagt natuurlijk en dat is cyclisch. Als je verwacht eindeloos te kunnen groeien is dat de tegenvaller waarmee je hebt te dealen.
Zij die denken dat milieu vervuiling niet bestaat en grondstoffen nooit op raken, kortom dat de aarde waarop we leven elk jaar zal groter wordt en eindeloos zal blijven voorzien in onze eindeloze behoefte, snapt niet veel van de kringloop van het leven.
Het rendementsdenken kent een aantal ijzeren wetten die we maar niet willen leren:
- Amerikaanse antropoloog David Graeber schrijft in zijn nieuwe boek ‘The Utopia of Rules.: keer op keer blijken de hervormingen die worden uitgedacht door de talloze plan- en adviesbureau’s (om de kosten omlaag te brengen en de bureaucratie te verminderen) te resulteren in meer papierwerk, hogere kosten, slechtere dienstverlening en meer bureaucraten op de loonlijst van Vadertje Staat.
Er ontstaat niet meer rendement door meer bureaucratie en wantrouwen.
